บอระเพ็ด (Tinospora crispa) เป็นสมุนไพรที่มีชื่อเสียงด้านรสขมและสรรพคุณทางยามากมาย เป็นพืชที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในวงการแพทย์แผนไทยและการแพทย์พื้นบ้าน
- ชื่อวิทยาศาสตร์ : Tinospora crispa (L.) Miers ex Hook.f. & Thomson
- ชื่อวงศ์ : MENISPERMACEAE
- ชื่อพ้อง : Menispermum crispum L.
- ชื่อท้องถิ่น : เครือเขาฮอ จุ่งจิง เจตมูลหนาม ตัวเจตมูลยาน เถาหัวด้วน และหางหนู
ถิ่นกำเนิดของบอระเพ็ดคืออะไร
- บอระเพ็ด (Tinospora crispa) มีถิ่นกำเนิดในภูมิภาคเขตร้อนของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พบได้ทั่วไปในประเทศต่าง ๆ เช่น ไทย ลาว พม่า มาเลเซีย และอินโดนีเซีย โดยมักจะพบในพื้นที่ป่าเขตร้อนที่มีความชื้นสูง
- ไม้เถาเลื้อยพาดพันต้นไม้อื่น เถากลมมีขนาดใหญ่เป็นปุ่มปม สีเทาอมดำ มีรสขม เปลือกลอกออกได้ ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ รูปหัวใจ ขอบใบเรียบ แผ่นใบเรียบ สีเขียว ก้านใบยาว 8-10 ซม. ดอก ออกตามซอกใบ ดอกแยกเพศอยู่คนละช่อ ดอกสีเขียวอมเหลือง มีขนาดเล็กมาก ผล รูปทรงค่อนข้างกลม สีเหลืองหรือสีแดง
สรรพคุณของบอระเพ็ด
บำรุงร่างกาย
- ช่วยบำรุงร่างกายและเพิ่มความแข็งแรง เนื่องจากมีสารที่ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน
ลดไข้
- มีสรรพคุณช่วยลดไข้ แก้ไข้ตัวร้อน ใช้ในการรักษาไข้จับสั่นและไข้หวัด
ลดน้ำตาลในเลือด
- ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด เหมาะสำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงต่อโรคเบาหวาน
แก้ปวดเมื่อย และอาการเหนื่อยล้า
- ช่วยบรรเทาอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ และอาการเหนื่อยล้า
วิธีการใช้บอระเพ็ด
- ชาชง: ใช้บอระเพ็ดแห้งหรือสด ต้มในน้ำเดือดแล้วดื่มเป็นชาชง
- ยาต้ม: ใช้ส่วนของลำต้นหรือรากมาต้มกับน้ำ ใช้ดื่มเป็นยาต้ม
- ยาทา: ใช้บอระเพ็ดผสมกับน้ำแล้วนำมาทาผิวหนังเพื่อรักษาโรคผิวหนัง
คำเตือนการใช้บอระเพ็ด
- ใช้ในปริมาณที่เหมาะสม: ควรใช้บอระเพ็ดในปริมาณที่แนะนำหรือในปริมาณที่พึงพอใจของผู้ให้บริการดูแลสุขภาพ เพื่อป้องกันการใช้เกินขนาดที่เหมาะสมที่อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้
- ระมัดระวังในบุคคลที่มีโรคร้ายแรง: ผู้ที่มีโรคร้ายแรงหรือกำลังรักษาโรคควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้บอระเพ็ด เนื่องจากอาจมีผลกระทบต่อการรักษาที่กำลังทำอยู่หรือยาที่ใช้ประจำ
- อาการแพ้และผลข้างเคียง: หากมีอาการแพ้ต่อสารในบอระเพ็ด เช่น ผื่น แสบร้อน ปวดท้อง หรืออาการไม่พึงประสงค์อื่นๆ ควรหยุดใช้ทันที และปรึกษาแพทย์
- สังเกตอาการ: ในระหว่างการใช้บอระเพ็ดควรสังเกตอาการของตัวเอง หากมีอาการผิดปกติหรือไม่พึงประสงค์ใดๆ ควรหยุดใช้ และปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ
- การใช้ร่วมกับยาอื่น: หากกำลังใช้ยาทางการแพทย์หรือสารเสริมอาหารอื่นๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้บอระเพ็ด เนื่องจากอาจเกิดปฏิกิริยากับยาอื่นที่ใช้ร่วมกัน
- เด็กและผู้สูงอายุ: ในกรณีของเด็กและผู้สูงอายุควรให้คำแนะนำและดูแลการใช้บอระเพ็ดอย่างเป็นพิเศษ เพื่อป้องกันอาการผิดปกติที่อาจเกิดขึ้น