ต้นสาระแหน่ (Mentha spicata) เป็นพืชสมุนไพรที่มีความสำคัญและใช้กันอย่างแพร่หลายในหลายด้าน ทั้งการประกอบอาหารและการรักษาโรค นี่คือลักษณะและการใช้ประโยชน์ของต้นสาระแหน่
ชื่อสามัญต้นสาระแหน่
- ชื่อสามัญของต้นสาระแหน่ คือ Mint หรือ Spearmint
- ชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Mentha spicate
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของต้นสาระแหน่
ลำต้น
- สาระแหน่เป็นพืชล้มลุก มีลำต้นแตกแขนงเป็นกอ
- ลำต้นมีลักษณะสี่เหลี่ยม มีสีเขียวถึงสีม่วงแดง และมีขนเล็กน้อย
ใบ
- ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามกันเป็นคู่ ๆ ตามลำต้น
- ใบมีลักษณะรูปรีถึงรูปใบหอก ปลายใบแหลม โคนใบมน ขอบใบหยัก
- ใบมีสีเขียวเข้ม มีขนเล็กน้อยบนผิวใบ และมีกลิ่นหอมสดชื่นเมื่อขยี้
ดอก
- ดอกสาระแหน่ออกเป็นช่อที่ปลายยอดหรือตามซอกใบ
- ดอกมีขนาดเล็ก สีขาวหรือสีชมพูอมม่วง
- ช่อดอกมีลักษณะเป็นกระจุกแน่น ๆ ยาวประมาณ 2-4 เซนติเมตร
ผล
- ผลมีขนาดเล็กมาก ไม่ค่อยพบเห็น เนื่องจากมักปลูกสาระแหน่เพื่อใช้ใบมากกว่าการเก็บผล
ราก
- ระบบรากของสาระแหน่เป็นรากฝอย แผ่ขยายอยู่ใต้ดิน
- รากเจริญเติบโตเร็วและสามารถแพร่พันธุ์ได้ง่าย
การเจริญเติบโต
- สาระแหน่เป็นพืชที่เจริญเติบโตได้ดีในสภาพอากาศร้อนชื้น
- ชอบดินร่วนซุยที่มีการระบายน้ำดี แต่ต้องการความชื้นเพียงพอ
- สามารถปลูกได้ทั้งในกระถางและในแปลงปลูก
- ขยายพันธุ์ได้ง่ายโดยการปักชำกิ่งหรือแยกราก
วิธีการใช้ต้นสาระแหน่
การใช้ในด้านอาหาร
เพิ่มรสชาติและกลิ่นหอม
- ใบสาระแหน่สดสามารถใช้เพิ่มรสชาติและกลิ่นหอมให้กับอาหาร เช่น สลัด ยำ น้ำพริก และต้มยำ
- ใช้เป็นเครื่องปรุงในเมนูอาหารอิตาเลียน เช่น สปาเกตตี พิซซ่า
ชงชา
- ใบสาระแหน่สดหรือแห้งสามารถนำมาชงเป็นชาเพื่อดื่ม เป็นเครื่องดื่มที่ช่วยเพิ่มความสดชื่นและมีประโยชน์ต่อสุขภาพ
- ชาสาระแหน่มีสรรพคุณช่วยบรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และช่วยย่อยอาหาร
ทำเครื่องดื่ม
- ใบสาระแหน่สดสามารถใส่ในเครื่องดื่ม เช่น น้ำมะนาว น้ำแตงโม และค็อกเทล เพื่อเพิ่มความหอมสดชื่น
การใช้ในด้านการแพทย์และสุขภาพ
บรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ
- ชาสาระแหน่มีสรรพคุณช่วยบรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และช่วยย่อยอาหาร เพียงนำใบสาระแหน่สดหรือแห้งมาต้มกับน้ำดื่ม
บรรเทาอาการหวัดและคัดจมูก
- สูดดมน้ำมันหอมระเหยจากใบสาระแหน่ หรือชาสาระแหน่ร้อน ช่วยบรรเทาอาการคัดจมูกและช่วยให้หายใจโล่งขึ้น
บรรเทาอาการปวดหัว
- ทาน้ำมันหอมระเหยจากสาระแหน่ที่ขมับและนวดเบา ๆ ช่วยบรรเทาอาการปวดหัว
การใช้ในด้านการดูแลร่างกาย
ดูแลช่องปาก
- ใบสาระแหน่สดสามารถใช้เคี้ยวเพื่อดับกลิ่นปากและให้ความรู้สึกสดชื่น
- น้ำมันหอมระเหยจากสาระแหน่สามารถใช้เป็นส่วนผสมในยาสีฟันและน้ำยาบ้วนปาก
ดูแลผิว
- น้ำมันหอมระเหยจากสาระแหน่มีสรรพคุณช่วยบรรเทาอาการคัน และอักเสบของผิวหนัง
- ใช้ใบสาระแหน่สดตำและพอกบริเวณที่มีผื่นคันหรือแมลงกัดต่อยเพื่อบรรเทาอาการ