- ผลิตผลทางธรรมชาติ ได้จากพืชที่ใช้เป็นยา หรือผสมกับสารอื่นตามตำรับยา เพื่อบำบัดโรค บำรุง ร่างกาย หรือใช้เป็นยาพิษหากนำเอาสมุนไพรตั้งแต่สองชนิดขึ้นไปมาผสมรวมกันซึ่งจะเรียกว่า ยา ในตำรับยา นอกจากพืชสมุนไพรแล้วยังอาจประกอบด้วยสัตว์และแร่ธาตุอีกด้วย เราเรียกพืช สัตว์ หรือแร่ธาตุ
สมุนไพรไทยคือ
- ผลิตผลทางธรรมชาติ ได้จากพืชที่ใช้เป็นยา หรือผสมกับสารอื่นตามตำรับยา เพื่อบำบัดโรค บำรุง ร่างกาย หรือใช้เป็นยาพิษหากนำเอาสมุนไพรตั้งแต่สองชนิดขึ้นไปมาผสมรวมกันซึ่งจะเรียกว่า ยา ในตำรับยา นอกจากพืชสมุนไพรแล้วยังอาจประกอบด้วยสัตว์และแร่ธาตุอีกด้วย เราเรียกพืช สัตว์ หรือแร่ธาตุที่เป็นส่วนประกอบของยานี้ว่า เภสัชวัตถุ พืชสมุนไพรบางชนิด เช่น เร่ว กระวาน กานพลู และจันทน์เทศ โบราณก็ทราบกันดีว่ามีคุณค่าทางยามากมายซึ่ง เชื่อกันอีกด้วยว่า ต้นพืชต่าง ๆ ก็เป็นพืชที่มีสารที่เป็นตัวยาด้วยกันทั้งสิ้นเพียงแต่ว่าพืชชนิดไหนจะมีคุณค่าทางยามากน้อยกว่ากัน
ตัวอย่างสมุนไพรไทยในชีวิตประจำวัน
1. ใบบัวบก
- มีฤทธิ์ลดไข้ อย่างที่เราทราบกันดีว่าใบบัวบกมีฤทธิ์เย็น แต่อาจจะยังไม่ทราบว่ามีสรรพคุณลดไข้ แก้เจ็บคอด้วย ซึ่งน้ำใบบัวบกมีผู้นำมาสกัดขายอยู่ทั่วไป มีการศึกษาในหนูทดลองพบว่ามีฤทธิ์ลดการอักเสบในช่องปาก ลดการบวม และลดการอักเสบที่ผิวหนังได้ด้วย มีสาร asiaticoside ที่ช่วยสมานแผลผิวหนังเมื่อสกัดผสมในรูปเจล ในอนาคตเราอาจจะเห็นการใช้ใบบัวบกในการรักษาได้กว้างขวางกว่านี้เมื่อมีงานวิจัยรองรับผลของสรรพคุณ
2. กระชายดำ
- ลดการอักเสบ และฆ่าเชื้อ มีผลงานวิจัยของนักวิจัยไทยค้นพบว่ากระชายดำมีฤทธิ์ลดการอักเสบ และฆ่าเชื้อจุลชีพที่เติบโตในช่องปากและทางเดินอาหารของมนุษย์ กล่าวง่ายๆ ก็คือ แม้ว่าจะอยู่ในระหว่างการศึกษาว่าต้องใช้ความเข้มข้นของสารสกัดในกระชายดำเท่าไหร่เพื่อให้ได้ผลดี แต่ก็เป็นจุดเริ่มต้นที่การันตีแพทย์แผนไทยในอดีตที่เลือกใช้กระชายดำมาเป็นหนึ่งในตัวยารักษาโรคทั่วไป
3. พริก
พริกเป็นพืชที่มีลักษณะของขนาดเล็ก ๆ สีแดง ซึ่งมักจะมีรสชาติเผ็ด โดยทั่วไปพริกมีลักษณะเป็นผลไม้ที่ใช้เป็นเครื่องปรุงในอาหารเพื่อให้เพิ่มรสชาติ ในบางกรณีพริกก็ถูกใช้เป็นยาที่ใช้ในสิ่งต่าง
- ลดปวด ต้านการอักเสบตามข้อ เราอาจเคยได้ยินว่ากินอาหารรสชาติเผ็ดบ้าง เพื่อลดอาการหวัด พริกช่วยขับเสมหะและกระตุ้นให้ร่างกายสร้างเมือกเพื่อขับสิ่งที่เกาะอยู่ในทางเดินหายใจให้ระบายออกมาได้ และมีผลงานวิจัยทางเภสัชศาสตร์ พบว่าพริก มีคุณสมบัติต้านการอักเสบในกลุ่มเดียวกับขิง ซึ่งเบื้องต้นเมื่อทดลองแล้วพบว่าช่วยลดอาการปวดในผู้ป่วยโรคข้อเสื่อม ซึ่งคาดว่าอนาคตเราจะสามารถพัฒนาเป็นยารักษากลุ่มอาการปวดได้ได้
